Disiplin Kurulları :

Madde 40- Kanunlara, parti tüzüğüne ve yönetmeliklerine, parti yetkili organlarının kararlarına aykırı hareketlerde bulunan partililer hakkında disiplin soruşturması yapmak ve karar vermek üzere, İllerde il Disiplin Kurulu,Genel Merkezde Merkez Disiplin Kurulu kurulur. Disiplin Kurulları, disiplin işleri dışında parti tüzüğünün verdiği diğer görevleri de yapar.

İl Disiplin Kurulları :

Madde 41- İl Disiplin Kurulları kendi kongreleri tarafından Siyasi Partiler Kanununun 21. maddesine göre seçilirler, İl Disiplin Kurulu en az 3 (üç) üyeden oluşur. Asil üye kadar yedek üye seçilir. İl Disiplin Kurulu, il çevresinde kayıtlı bulunan ve tüzüğün 54. maddesinde yazılı olanlarla, partinin kurucu üyeleri dışında bütün par­tililer hakkında birinci derecede disiplin soruşturması yap­maya ve karar vermeye yetkilidir. İl Disiplin Kurulu kendiliğinden soruşturma yapamaz, ancak kendilerine intikal ettirilen dosyaları karara bağlar.

İl Disiplin kurullarının verdiği birinci derecedeki karar­larına karşı ilgililerce tebliğinden itibaren 7 gün içinde Merkez Disiplin Kuruluna itiraz edilebilir. İl yönetim kurulu kendi görüşlerini de ekleyerek 10 gün içinde Merkez Disiplin Kuruluna göndermek zorundadır. Kesin çıkarma cezaları itiraz olmasa dahi Merkez Disiplin Kuruluna gönderilir. İl Disiplin Kurulunun, ikinci dere­cede vereceği kararlar kesindir.

Merkez Disiplin Kurulu :

Madde 42- Merkez Disiplin Kurulu Büyük Kongrede seçilen 7 (Yedi ) asil ve 3 ( Üç ) yedek üyeden oluşur.
1- Merkez Disiplin Kurulu'nun bakacağı işler.

a- Yönetim Kurullarının başkan ve üyeleri, il merkez­lerindeki partili belediye başkanları,

b- Partinin Genel Başkanı, Genel Başkan Yardımcıları, Genel Sekreter, Genel Muhasip ve Merkez Karar Yürütme Kurulu Üyeleri,

c- Kendi Başkan ve üyeleri,

d- Partinin kurucu üyeleri,

e- TBMM'nin eski üyeleri ve eski hükümet üyeleri hak­larında gerekli disiplin soruşturması yapar. Siyasi Partiler Kanunun 57. Maddesi ile yargı kararları hariç olmak üzere kesin karar verir.

2- Merkez Disiplin Kurulu’nun itiraz üzerine bakacağı işler İl Disiplin Kurullarınca verilen ve itiraz yolu ile gelen disiplin kararlarını, tasdik edebilir, lehte veya aleyhte boza­bilir veya değiştirebilir. Vereceği kararlar Siyasi Partiler Kanunu'nun 57. Maddesi ile yargı kararları saklı kalmak üzere kesindir. Merkez Disiplin Kurulu'nun aksine kararı olmadıkça infaz durmaz.
Merkez Disiplin Kurulu kendiliğinden disiplin soruştur­ması yapamaz. Ancak Merkez Karar Yürütme Kurulu'nca veya genel başkanlıkça kendisine iletilen dosyalan inceler ve karara bağlar.
Merkez Disiplin Kurulu, delege seçimleri ile ilgili itirazları inceler ve karara bağlar.

Müşterek Disiplin Kurulu ;

Madde 43- Müşterek Disiplin kurulu, Merkez Disiplin kurulu ile partinin TBMM Grup Disiplin Kurulundan oluşur. Başkanı Merkez Disiplin Kurulu başkanıdır. Sekreteri, Merkez Disiplin Kurulu sekreteridir. Partili mil­letvekillerinin partiden geçici veya kesin olarak çıkarılmalarını gerektiren söz, tutum ve davranışlarından dolayı, haklarında disiplin kovuşturması yapmaya ve karar vermeye bu kurul yetkilidir. Siyasi Partiler Kanunun 57. maddesi ile yargı kararları dışında vereceği kararlar kesindir. Diğer Disiplin Kurullarına ait çalışma usul ve şekilleri bu kurul içinde geçerlidir.

Disiplin Kurulları ile ilgili Ortak Hususlar :

Madde 44- Disiplin Kurullarının görev süresi yeni disiplin kurulunun yetkili organca seçilmesiyle sona erer. Disiplin kurulları seçimlerini müteakip asıl üyeleriyle toplanıp kendi aralarında bir başkan, bir başkan yardımcısı, birde sekreter üye seçerler, Disiplin kurullarında boşalma olması halinde yedek üye göreve çağırılır.

Kabul edilen bir mazereti olmaksızın en az 3 toplantıya katılmayan kurul üyesi istifa etmiş sayılır. Partinin Disiplin Kurulları üyeleri kongreler ve milletvekilliği dışında par­tinin diğer organ, kurul ve görevlerinde bulunamazlar. Partiye hizmet bağı ile bağlanamazlar. Diğer bir disiplin kurulunda görev alamazlar. Eşler ve birinci ikinci dere­cedeki kan ve sıhrî hısımlarıyla aynı kurulda görev ala­mazlar ve bunlarla ilgili soruşturmalara katılamazlar.

Disiplin kurulları üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır, katılanların çoğunluğu ile karar verir. Siyasi par­tiler kanunun 101. maddesi gereğince verilecek kararlar dışında partiden kesin çıkarma cezası verilmesi için üye tam sayısının çoğunluğu ile karar verir. Disiplin kuruluna verilen üyenin savunması istenir. Savunma süresi tebliğinden itibaren 15 gündür. Seçimlerde veya herkesin gözü önünde işlenen açıkça veya yayın yoluyla işlenen suçlarda bu süre 7 gündür.

Savunma daveti disiplin kurulunca yapılır ve uygulanması işlenen cezanın sebebi ve diğer fiiller çağrı yazısında açıkça yazılır. Savunma süresini geçirenler, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır.

Disiplin kurulları intikal eden işleri, Kanuni istisnalar saklı kalmak üzere 45 gün içinde sonuçlandırmak zorundadır.

Disiplin Kurullarınca parti üyeleri hakkında verilen karar­lar gerekçeleri ile birlikte en geç 30 gün içinde ilgiliye tebliğ edilir ve sevk eden kurula bildirilir. Disiplin kurullarına sevk yetkisine sahip organların bu kararı ile verilen cezalar hakkında partinin kademe kongrelerinde görüşme yapılamaz ve karar alınamaz. Disiplin cezasını af yetkisi Merkez Karar Yürütme Kurulundadır.

Disiplin Kuruluna Sevk Yetkisi :

Madde 45 - Bir parti üyesi için disiplin cezası isteme yetkisi, o üyenin sevk edilmesi gereken disiplin kuruluna göre, il yönetim kuruluna veya Merkez Karar Yürütme Kuruluna ve Genel Başkana aittir. Disiplin cezası isteme yetkisi, partili milletvekil­leri için, TBMM grup yönetim kuruluna aittir. Bu sevk resen veya şikâyet üzerine yapılabilir. Sevk kararı ilgili kurulun salt çoğunluğu ile alınır. Sevkten önce ilgili dinlenir. Araştırma ve inceleme yaptırılabilir. Şikayetçi o kurulun üyesi ise toplantılara katılamaz ve bu konu ile ilgili kendisine görev verilemez.

Disiplin Suç Ve Cezaları :

Madde 46- Disiplin cezaları uyarma, kınama, partiden veya gruptan geçici veya kesin çıkarma cezalarıdır.

1-Uyarma cezası
Parti üyesi veya kademe görevlilerin yazılı olarak dikkat­lerinin çekilmesidir. Şu hallerde verilir:
a- Parti içi birlik ve beraberliği zedeleyici tutum ve davranışlara yönelmek

b- Parti kademelerinin uyum ve işbirliğini sarsıcı tutum ve davranışlarda bulunmak

c- Parti içi yazışmalarda kademelere uymamak

2-Kınama cezası
Bu ceza üyelerin tutum ve davranışlarından dolayı ayıplan­ması olup, şu hallerde verilir.

a- Parti içinde şahsiyetle uğraşmayı alışkanlık haline getirmek

b- Parti içinde organlarını toplantılarında saklı tutulması gereken konu ve kararları açıklamak

c- Kanuna, ahlaka, mahalli örf ve adetlere, geleneklere uygun düşmeyen davranışlarda bulunmak, özel hayatlarındaki parti üyeliği ile bağdaşmayacak ve partiye söz getirecek davranışlarda bulunmak

d- Seçim ve sandık kurullarındaki görevlere gitmemek

e- Haklı bir sebebi olmadığı halde seçimlerde oy kullanmamak

3-Geçici çıkartma cezası
Bu ceza belli bir süre için uygulanır, süre biliminde kendiliğinden kalkar. Bu cezayı alan üye,   çalışmalara katılmaz, teklifte bulunamaz, görev verilemez. Ancak bu üye organının bağlayıcı kurallarına bu süre içinde uymak zorundadır.

Bu üyenin TBMM grubundan geçici çıkarılması hakkında verilen ceza, bu üyenin ceza süresince grup çalışmalarına katılmamasını gerektirir.

TBMM üyesinin kararına uymamasından dolayı gruptan geçici çıkarılması için o kararın, grubun 2/3'i kabul edilip tutanağa bağlanmış bir karar olması gerekir.

Geçici çıkarma cezası şu hallerde verilir
a- Kanuna, tüzük, program ve yönetmeliklere, grup karar­larına aykırı söz, tutum ve davranışlarda bulunmak, yayınlar yapmak, yayınları tahrik ve teşvik etmek

b- Partiyi kişisel çıkarlarına alet etmek, bu amaçla parti nüfuzunu kötüye kullanmak

c- Makul bir gerekçe olmaksızın üye kayıt taleplerini kabul edip, neticelendirmemek

d- Kanuni sorumluluklar ve ödeme tazmin sorumluluğu saklı kalmak üzere hizmetin devamı süresince ve görev gereği aldığı evrak, eşya, malzemeleri saklamak, kaybına sebebiyet vermek, görevden ayrıldığı halde teslim etmemek

4- Kesin çıkartma cezası

Siyasi Partiler Kanununun 57.  maddesi ve tüzüğün 43. maddesi hükmü saklı kalmak kaydı ile onanıp kesinleşen çıkartma cezaları uygulanır.

Bu ceza şu hallerde verilir.

a- Siyasi Partiler Kanununun 101. maddesi uyarınca istek­te bulunmuş olmak

b- Seçimlerde parti kararı olmaksızın adaylığını koymak, bağımsız adaylara oy vermek ve propaganda yapmak, Parti adayları aleyhine açık ve kapalı çalınmak

c- Kongrede ve aday yoklamalarında menfaat karşılığı oylara tesir etmek

d- Oy pusulalarında tahrifat yapmak

e- Parti ahenk ve huzuru ile politikasını tahrip edici davranışlarda bulunmak

f- Üst kademeleri tanımayıcı davranışlarda bulunmak

g- TBMM' de bağlayıcı grup kararına aykırı davranmak.

Suçların Tekrarı; Zaman Aşımı;

Bir üyenin aynı suçu tekrarlamasında ceza her defasında arttırılarak verilir. Disiplin cezası gerektiren durumlar öğrenilmesinden itibaren bir yıl, olay tarihinden itibaren beş yıl geçtikten sonra zaman aşımına uğrar.

Tedbir Kararı:

Madde 47- Partiden kesin veya geçici çıkarmayı gerektiren hallerde disiplin cezası verilmesi için şevkle yetkili yönetim kurulu tarafından tedbirli olarak disiplin kuruluna sevk edilen üye, ayrıca bir karara gerek olmaksızın partideki görevinden derhal uzaklaştırılır.

 Disiplin Cezalarına Yargı İtirazı:

Madde 48- Hakkında partiden geçici veya kesin çıkarma cezası verilmiş olan kimse bu cezaya karşı parti itiraz hak­larını kullandıktan sonra kararın tüzüğe, yönetmeliklere şekil ve usul bakımından noksanlıklarına karşı kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde ilgili Asliye Hukuk Mahkemesine itiraz edebilir. Bu itirazlar Siyasi Partiler Yasasının ilgili maddelerine göre işlem görür.

Disiplin Suçlarının Affı:

Madde 49- Disiplin Kurullarınca verilen ve kesinleşen cezaları af yetkisi Merkez Karar Yürütme Kuruluna aittir. Ceza alanın yazılı isteği üzerine disiplin kuruluna gönderen yönetim biriminin görüşü de alınarak disiplin dosyası incelenmek suretiyle karar verilir. Karar gizli oylama ile verilir.